Przeciwdziałanie naruszaniu praw autorskich w sieci a wybrane prawa i wolności - studium porównawcze
Projekt finansowany ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Programu „Perły Nauki”. Projekt badawczy koncentruje się na analizie prawnych sposobów przeciwdziałania naruszeniom praw autorskich w Internecie. Przedmiotem badań są przepisy prawne obowiązujące w prawie unijnym (w szczególności dyrektywa 2019/790, a zwłaszcza jej kontrowersyjny art. 17), polskim oraz w wybranych porządkach prawnych państw europejskich (Francja, Niemcy) i systemach common-law (Stany Zjednoczone, Australia). Analizie poddane zostaje także orzecznictwo sądów krajowych i ponadnarodowych, w tym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, z uwzględnieniem poglądów doktryny prawniczej.
Kierownik projektu: mgr Dominik Światkowski
Przyznana kwota: 199 990 PLN
Rozpoczęcie projektu: 2023-09-01
Zakończenie projektu: 2027-08-31
Celem projektu jest porównawcza analiza wpływu rozwiązań przyjętych w zakresie przeciwdziałania naruszeniom praw autorskich w sieci na wybrane prawa i wolności użytkowników Internetu i twórców. Badania zmierzają do określenia potencjalnych zagrożeń wynikających z analizowanych regulacji – ze szczególnym uwzględnieniem art. 17 dyrektywy 2019/790, który przewiduje stosowanie algorytmicznych mechanizmów filtrowania treści. Projekt zakłada zestawienie systemów prawnych opartych na różnych tradycjach legislacyjnych – kontynentalnej i common law – co pozwoli na identyfikacje podobieństw i różnic w podejściu do odpowiedzialności platform, pośredników internetowych oraz stosowanych mechanizmów ochronnych. Szczególna uwaga poświęcona jest porównaniu modelu notice-and-take-down (stosowanego m.in. w USA i Australii) z unijnym systemem notice-and-stay-down.
Realizacja projektu znajduje uzasadnienie w jego dużej doniosłości społecznej. Naruszenia praw autorskich w Internecie są powszechne, a kontrowersje wokół automatycznego filtrowania treści i potencjalnego zagrożenia dla wolności słowa budzą szerokie zainteresowanie opinii publicznej. Pomimo bogatej literatury dotyczącej dyrektywy 2019/790, w polskim piśmiennictwie brakuje komparatystycznych analiz uwzględniających porównanie systemu unijnego z modelami common law oraz ich rzeczywistego wpływu na prawa podstawowe. Projekt odpowiada na ten deficyt, oferując analizę porównawczą oraz ocenę skutków przyjętych regulacji dla wybranych praw i wolności. Uzyskane wyniki mogą stać się punktem wyjścia do opracowania bardziej wyważonych i efektywnych rozwiązań prawnych, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym. Dzięki temu, projekt przyczynia się do rozwoju refleksji nad tym, jak skutecznie chronić prawa autorskie w środowisku cyfrowym, jednocześnie respektując podstawowe prawa i wolności użytkowników Internetu.
